Meester Remon was jarenlang directeur op de Jozefscholen Muiden en Weesp en is nu directeur op beide Jozefscholen in Weesp. Remon is vanaf
het begin betrokken geweest bij het invoeren van HvO op de Jozefscholen. Eerst werden de hartkwaliteiten in de school gebracht en daarna de
leercompetenties. Er is sindsdien veel gebeurd, zoals de invoering van portfolio’s, ik-kaartjes, reflecties, handleidingen voor alle groepen etc. In dit gesprek vertelt Remon over zijn ervaringen en inzichten met HvO op de Jozefscholen.
Als je op de jaren terugkijkt, kunt je dan iets zeggen over de waarde van de HvO voor de scholen van Muiden en Weesp?
Ja, het is gestart vanuit identiteit. We gingen kijken naar wat we onder de brede identiteit verstonden. We kwamen er toen achter dat dat eigenlijk niets met het geloof te maken heeft. Het heeft te maken met wie zijn we, wat willen we uitstralen en hoe we met elkaar om willen gaan? In de periode tussen 2012 en 2014 kwamen we toen langzaam op waardenvanuit het katholicisme en ook het boeddhisme. Als je terugkijkt en je vraagt: Wat is de waarde van school? HvO is eigenlijk de waarde geworden van de school. Het is de school. Dat hadden we toen niet helemaal bedacht. Dus het idee is nu: De Nieuwe Jozefschool, dat is HvO. Dat is wat het heeft gebracht. En wat heeft het dan gebracht? Het heeft een andere kijk gebracht op hoe kinderen leren. Het heeft ook gebracht dat we met vier kernwaardes werken, met eigenaarschap en persoonlijkleren. Dat komt ook vanuit het Dalton principe, maar dat past eigenlijk helemaal in HvO. Eigenaarschap is HvO en persoonlijkleren is ook HvO. Dus het is eigenlijk een hele mooie constructie geworden. Dus wat is nu de waarde? De waarde is dat HvO kinderen completer
maakt in wie ze zijn, in hoe ze hun krachten leren gebruiken en in wat hun valkuilen zijn. En dat ze vanuit hun eigen intrinsieke motivatie aan de slag gaan. En dat de leerkracht een soort coach is geworden: dus een andere rol. In 2014 gaf de leerkracht meer les van bovenaf. En het gaat erom dat iedereen aan de ene kant ergens bij wil horen en aan de andere kant dat iedereen wil leren. Dat zijn twee kanten van de medaille. Dat heet dan in HvO wijsheid en compassie. Ik gebruik altijd leren en sociaal. Wij zoeken het knopje om te leren en iedereen wil ergens bij horen. Door HvO wordt dit knopje in gang gezet.
Dat is mooi gezegd, want iedereen heeft zo’n knopje. Volgens HvO heeft iedereen die innerlijk wijsheid en compassie.
Je kunt het ook laadjes noemen. Door HvO worden de laadjes geopend. We gaan ervan uit dat alles in de mens zit. Een mens is geen tabula rasa. En nu is het onze taak als leraren om het juiste laadje voor kinderen te zoeken die het nodig heeft om te oefenen. Het vinden van het juiste laadje is volgens mij de basis van HvO. We gaan daarbij uit van wat een kind wel goed kan en niet van wat een kind niet goed kan. Kinderen weten dat zelf overigens ook heel goed. Dat is wat ik ook tegen ouders zeg. Bijvoorbeeld als Frits op voetbal ging dan moest je Frits niet op keep zetten, want dan verloor je altijd met voetballen. En dat wist Frits zelf ook
wel. Alleen mag je tegenwoordig tegen Frits niet meer zeggen dat hij niet meer mag keepen. Maar Frits was wel goed met rekenen. Dus met rekenen, moest je bij Frits wezen. Je moet dus goed weten waar je wel en niet goed in bent. En dat is volgens mij de basis van HvO.
Zie je ook bepaalde waarde van HvO voor leerkrachten?
Een belangrijke HvO vraag is: ”Wat of welk HvO element heeft een kind nodig om te groeien?” Dit vereist dat een leerkracht kindgerichter bezig moet zijn. Het is niet meer van de leraar, de alleswetende die alles gaat vertellen hoe je het moet doen. Nee, het is eigenlijk meer een coachende stijl. En die coachende stijl zorgt ervoor dat sommige kinderen meer de traditionele manier van lesgeven nodig hebben en dat andere kinderen de coachende leraar nodig heeft. Dat is de basis waarop je terug kunt vallen. Dat is de meerwaarde, denk ik. Eigenaarschap en persoonlijkleren zitten in alle geledingen. Dat betekent zoals leerkrachten
met kinderen omgaan, zo gaan leerkrachten met elkaar om en zo ga ik zelf ook met leerkrachten om. Ik werk ook aan eigenaarschap: Wat wil een leerkracht leren, in welke werkgroep wil je zitten? Ik bepaal niet van bovenaf, maar er is sprake van gedeeld leiderschap. Eigenaarschap en persoonlijkleren worden ook bevorderd doordat leerkrachten zelf ik- kaartjes maken. De ik-kaartjes geven aan waar ze de komende periode aan willen werken, net als bij de kinderen. Als een leerkracht bijvoorbeeld met de leercomptetentie, geduld, wil werken dan kan hij daardoor weer een voorbeeld voor de kinderen zijn. Het mes snijdt dan aan twee kanten, zowel voor de kinderen als voor de leerkracht zelf. Reflectie op eigen handelen is hierbij van belang. Daar zouden leerkrachten nog in kunnen groeien. We zouden
ook een gesprekkencyclus kunnen organiseren, waarin leerkrachten hun HvO Persoonlijke Activiteitenplan (PAP) aangeven en waarin ze kenbaar maken aan welke hartkwaliteit of vaardig middel ze de komende periode willen werken. Dat hebben we nog niet gedaan, maar dat zou wel kunnen. Een andere meerwaarde van HvO is ook dat wij als team dezelfde HvO taal spreken. We gaan op dezelfde manier om met kansen en problematieken van kinderen. Deze zijn in de tien HvO elementen te vertalen, met alle lessen daar weer onder.
Zijn er in jouw ogen ook nog dingen die we m.b.t. HvO op school kunnen ontwikkelen of verbeteren?
- Verdiepende workshops over de hartkwaliteiten en leercompetenties, zodat
leerkrachten hier meer begrip over krijgen. Je kunt tien workshops geven met specifieke
lessen die de leerkrachten over de tien HvO elementen kunnen geven - We zijn met materialen bezig. Er bestaan al memoriekaartjes, kwartetten, bordspellen,
HvO twister. Die zouden vermenigvuldigd moeten worden. We zouden nog kunnen
kijken of we het materiaal kunnen digitaliseren. We zouden ook nog nieuwe boekjes
kunnen maken van de tien dieren die allerlei avonturen meemaken, waarin bijvoorbeeld
Ali Aap of Kitty Kikker een probleem oplossen. En die boekjes kun je weer laten opvolgen
door andere boekjes. Zo krijg je een reeks boekjes. Je kunt ook denken dat kinderen
poppen over de dieren maken of animatiefilmpjes en voorstellingen. - Een boekje voor nieuwe leerkrachten op school. Een nieuwe leerkracht moet beknopt
weten wat HvO is en wat van hem op school wordt verwacht. Je kan een soort
routeboekje maken, waarin er eerst een gesprek met jou staat gepland en de workshops
beschreven staan die de leerkrachten moeten volgen om hier op school les te kunnen
geven. - We hebben ook onze eigen HvO lijsten waarop kinderen zichzelf op de dieren scoren.
Wellicht mogen we in de toekomst onze HvO lijst gebruiken in plaats van de ZIEN lijsten,
of een combinatie hiervan.
