Systeemleren

Systeemleren is nauw verwant met systeemdenken, dat door Peter Senge ontwikkeld is. In Nederland is Jan Jutte een autoriteit die systeemdenken op scholen heeft gebracht. Systeemleren kan opgevat worden als systeemdenken, maar dan vanuit de tien HvO elementen.

Ook is systeemleren en systeemdenken sterk verwant aan het boeddhistische begrip “Inter-zijn” van Thich Nhat Hahn (2002). Thich Nhat Hahn is een beroemde Vietnamese boeddhistische leraar en Nobelprijswinnaar. Inter-zijn, ook wel tendrel genoemd, staat voor ‘onderling afhankelijk bestaan’.  Hieronder valt ook karma, ofwel de wetten van oorzaak en gevolg. Thich Nhat Hahn verstaat onder Inter-zijn: “dat bijvoorbeeld een bloem geen substantiële, aparte entiteit is; zij ontstaat als regenwolken, zonneschijn, aarde, wind, ruimte enzovoort op een bepaalde manier samenkomen. Als we leren om alles op deze wijze te bekijken dan zien we in ieder apart ding alles. We zien de zonneschijn in een bloem, we zien de regenwolken in een bloem, we zien de hele kosmos in een bloem” (Thich Nhat Hahn, 2002).

Systeemleren, systeemdenken en Inter-zijn zijn manieren van kijken naar de werkelijkheid.

Als kinderen van jongs af aan hiermee in aanraking komen, vergroot dit wijsheid over zichzelf, de anderen en de wereld. Hun leervermogen wordt hierdoor gestimuleerd. De waardering voor deze verbondenheid vergroot het gevoel van blijdschap.

Voor jonge kinderen is het begrip “onderlinge verbondenheid” misschien te moeilijk. Dit begrip is te vervangen door aan te geven dat dingen en mensen bij elkaar horen of bij elkaar passen. Het gaat erom dat kinderen onderlinge verbanden en relaties leren zien.